آشنایی با مهارت های زندگی

آشنایی با مهارت های زندگی

به طور مختصر مهارت های زندگی توانایی هایی هستند که نتیجه آن منجر به بالا رفتن بهداشت روانی جامعه، افزایش سلامت و رفتارهای سالم در جامعه زندگی می شود.
مهارت های زندگی هم می توانند مانند راهکاری برای بالا بردن سلامت روانی مورد استفاده قرار گیرند و هم می‌تواند ابزار پیشگیرانه باشد تا آسیب های روانی اجتماعی مانند خشونت های اجتماعی و خانگی، آزار کودکان، خودکشی، اعتیاد،ایدز و… صورت پذیرد.
مهارت های زندگی می‌توانند مانند ابزاری قوی در دست دست اندرکاران سلامت جامعه قرار بگیرد تا افراد جامعه و جوانان را در ابعاد روانی و اجتماعی توانمند کنند.
1
آموختن این توانایی ها انسان ها کمک می کند تا به طور سالم و مثبت عمل کنند، هم خود و هم جامعه را نسبت به آسیب های روانی و اجتماعی مصون کنند؛ با رعایت این اصول است که سطح بهداشت روانی فرد و جامعه افزایش پیدا می‌کند.
مهارت های زندگی تشکیل شده از مجموعه مهارت های افراد در وجود خود دارند برای زیستن در جهان امروزی آماده و مسلط گردند.
با یادگیری این مهارت ها و تسلط یافتن مرد می تواند با حفظ آرامش و تعادل در زندگی فردی و اجتماعی نقشی مثبت را ایفا نماید.

تقسیم بندی مهارت های زندگی

مهارت های زندگی به طور کلی در رده دسته بندی بیان می شود که ما در ابتدا با اشاره تیتروار توضیح مختصری راجع به هر مورد خواهیم داد:
• توانایی تصمیم گیری
• توانایی حل مسئله
• توانایی تفکر خلاق
• توانایی تفکر نقادانه
• توانایی ایجاد ارتباط با دیگر افراد
• توانایی ایجاد ارتباط سازگارانه افراد
• توانایی خودآگاهی
• توانایی همدلی کردن با دیگران
• توانایی روبرو شدن با هیجانات مختلف
• توانایی رویارویی با استرس ها
در ادامه موارد مهم با هم بررسی می نماییم

توانایی تصمیم گیری

فرایندی است که انتخاب گزینه از میان گزینه های دیگر را سبب می‌شود و اشکال مختلفی دارد. تصمیم گیری در سه دسته بر اساس زمان، مقدار پیچیدگی و میزان تفکر تقسیم بندی می گردد.
2

تصمیم گیری بر اساس زمان:

• فوری
• تاخیری
• تقدیری

تصمیم بر اساس پیچیدگی:

• ساده
• پیچیده

تصمیم گیری بر اساس میزان تفکر:

• احساسی
• منطقی
• مشارکتی

توانایی حل مسئله

شاید بتوان گفت که حل مسئله از موارد پیچیده عملیات فکری انسان به حساب می آید. تحلیل یک روند، تلفیق و به کارگیری یک سری از مهارت های بنیادی در کنار هم نتیجه گیری حاصل می‌شود.
حل مسئله زمانی مطرح می گردد که بر فرض یک موجود زنده وسیله‌ای دارای هوش مصنوعی نخواهد دانست که برای رفتن از یک موقعیت به موقعیت دیگر باید چه مسیر و موقعیتی شود. در اینجاست که این مسئله و شکل دادن مسئله مشخص می شود.
3

قدم های حل مسئله:

• درک مسئله
• انتخاب روش حل مسئله
• اجرای حل مسئله
• برگشت به عقب

درک مسئله:

در این مرحله باید شناخت و درک درست و کامل در ذهن شکل بگیرد. یعنی اینکه چه اطلاعاتی به ما داده شده است و چه چیزهایی از ما خواسته شده است تا مهارت های زندگی دست پیدا نماییم.

انتخاب روش:

پس از آن که درک درستی از مسئله در ذهن به وجود آمد، از یکی از روش های حل مسئله ای که مناسب با موضوع باشد، استفاده می نماییم.
اجرای روش حل مسئله: حال که روش مناسب انتخاب گردید زمان اجرای آن با روشی مناسب است.

بازگشت به عقب:

جواب هایی که به دست آورده‌ایم موضوع اصلی مقایسه میکنیم و بار دیگر مراحل قبل را مرور می کنیم تا اطمینان پیدا کنیم مسئله و اجزای آن را اشتباه نکرده و موردی را از قلم انداخته ایم.

توانایی تفکر خلاق

خلاقیت یکی از مفاهیمی است که تعریف آن در زمان های مختلف شاهد تغییراتی بوده است و پژوهشگران متعدد تعاریف مختلف را برای آن ارائه کرده‌اند، که البته همه آنها دارای اشتراک معنایی هستند.
به عنوان مثال تورنس به خلاقیت به چشم یک مسئله گوش آنگاه می کند. از نظر او تفکر خلاق مختصر تشکیل شده است فرایند حس کردن مسائل یا کاستی‌های موجود در اطلاعات، ساخت فرضیه درباره حل کردن مسئله، رفع نمودن کاستی ها، ارزیابی و تست فرضیه ها، بازنگری و بازآزمایی آنها و در آخر انتقال دادن نتایج به دیگران است.
4
خلاقیت می تواند تولید چیزی باشد که دارای اصالت و ارزش بوده و شکل گرفته است فرآیند خودآگاه و ناخودآگاه انسان باشد. از نظر دیدگاه علمی تولیدات یک تفکر خلاق بعضی وقتها به تفکر واگرا ارجاع داده می شود. مانند دیگر پدیده ها یک دیدگاه تعریف واحد از خلاقیت وجود نداشته و می توان به این موارد آن را منصوب کرد: فرایند شناختی، اجتماعی، محیطی، ویژگی های فردی، شانس، نبوغ، بیماری های روانی و شوخ طبعی
تعریف مناسب دیگر خلاقیت فرایند فرضیه های شکسته است. تفکر خلاق زمانی به وجود می‌آید که شخص پیش فرض ها را کنار بگذارد و با یک دیدگاه جدیدی شروع به جستجو کند به نحوی که کسی تا به حال آن را انجام نداده است. خلاقیت نیازمند حضور همزمان چند ویژگی نظیر هوش، پشتکار، غیر عادی بودن و فکر کردن به سبکی خاص است. خلاقیت بیشتر به صورت خودکار است و زحمت و تلاشی نمی طلبد و همانند تصورات ذهنی به طور خود انگیخته شکل می گیرد. مراحل خلاقیت و تفکر خلاق مراحلی دارد: آمادگی، دوره نهفتگی، الهام، تحقیق

توانایی خودآگاهی

با آنکه ماهیت ذهن و خدا گاهی سالیان طولانی است که مورد توجه است، اما هنوز هم اندیشمندان نمی‌توانند یک تعریف واحد از آن ارائه دهند. از جمله تعریف هایی که وجود دارد می‌توان به آگاهی ازاطلاعات حسی ورودی و عواطف درونی اشاره کرد. مفهوم” من” در خود گاهی اهمیت بسیار زیادی دارد.

اهمیت خودآگاهی

5
ارزش و اهمیت مطالعات در مورد خودآگاهی و ماهیت ذهن به قدری افزایش یافته است که نشریه ساینس در سال ۲۰۰۵ میلادی مبادرت به ارائه ۲۵ سوال از مهمترین سوال های علمی قرن کرد. در میان این سوالات طبق گزارش ها، مطالعات علوم خودآگاهی در رتبه دوم پرسش های جهانی قرار گرفت.

توانایی هیجان

عواطف و احساسات فرد در روانشناسی غالباً به احساس ها واکنش‌های عاطفی اشاره می کند. آمیگدال در مغز، ورودی های مربوط به احساس را پردازش می کند پاسخی مناسب مطابق ورودی شکل می گیرد. عاطفه و احساس از سه مولفه برخوردار است:

مولفه شناختی:

افکار، باورها و انتظار هایی که نوع و مقدار پاسخ هیجانی را مشخص می کند. ممکن است عاملی برای فردی فوق العاده لذت بخش باشد اما برای شخص دیگر بسیار کسل کننده و آزاردهنده باشد.

مولفه فیزیولوژیکی:

مولفه فیزیولوژیکی شامل جسمی در بدن فرد است. مانند زمانی که بدن در زمان ترس یا خشم برانگیخته می گردد. در این زمان ضربان قلب افزایش پیدا میکند، مردمک چشم ها گشاد می شود و مقدار تنفس نیز افزایش می یابد. بیشتر هیجان ها شامل انگیختگی کلی و غیر اختصاصی دستگاه عصبی هستند. در سال ۲۰۰۷ پس از آزمایش‌های مختلفی که روی میمون ها انجام شد دانشمندان به این نتیجه رسیدند که مدارهای عصبی مختلفی در آمیگدال برای پردازش کردن هیجان ترس و غافلگیری فعال می گردد.
6

مولفه رفتاری:

این مولفه حالت های مختلف ابراز کردن هیجان اشاره دارد. حالات چهره، حالات اندام و حرکات، آهنگ صدا و نوع بیان با خشم، لذت، شادی، ترس، غم تغییر می نماید.
حالت و جلوه های چهره از مهمترین اشکال ارتباط هیجانی هستند. طبق بررسی های صورت گرفته برخی از جلوه های چهره ذاتی هستند و بنابراین در همه جای دنیا آن را می شناسند.
هیجانات از پاسخ های فیزیولوژیکی و رفتاری مخصوص متشکل شده اند و در واقع از دید بسیاری از مردم هیجان همان حسی است که به فرد دست می‌دهد. اما در واقع هیجان یک نوع رفتار است یک تجربه شخصی، و همچنین این پدیده در بقا و تولید مثل نیز نقش دارد.
هیجان را می توان با علائمی چون تپش قلب بالاو افزایش فشار خون نیز مشاهده کرد.

راه های مقابله با تنبلی برای پیشرفت در مهارت های زندگی

تعریف کلی تنبلی عبارت است از تمایل به بیکار بودن، انجام ندادن هیچ کاری، مقاومت در برابر تلاش و کوشش و فرض حالت انفعالی نسبت به این دارد که دوست دارد همه چیز آن گونه که بوده‌اند باقی بمانند. در ادامه به چندین راه مقابله با تنبلی پرداخته می شود که بسیار در زندگی موفق و کسب مهارت های زندگی تاثیر گذار است:

• هر وظیفه را به وظایف کوچکتر تقسیم نمایید:

شکستن و تقسیم نمودن وظایف و کارهای بزرگ به چند کار یا وظیفه کوچک میتواند انجام آن را راحت تر کند. با انجام این کار دیگر آن ها سخت یا ترسناک به نظر نمی رسند. در این حالت شما به جای درگیر شدن با کاری بزرگ، با مجموعه‌ای از کارهای کوچک مواجه می شوید که سخت و انرژی بر نخواهد بود.از این روش می توان به غیر از انجام کارها برای دستیابی به اهداف نیز استفاده کرد. با این روش می‌توان مقدار تنبلی و مقاومت درونی را کاهش داد.

• استراحت، خواب مناسب و ورزش:

در بعضی از موارد به دلیل هست گی و کمبود انرژی دچار تنبلی می شویم. باید به اندازه کافی به خودتان استراحت بدهید و به قدر نیاز بخوابید. همچنین انجام ورزش به مقدار کافی و تمرینات هوازی بسیار مفید خواهند بود.

• با انگیزه باشید:

بسیار دیده شده است که افراد تنبل با کمبود انگیزه مواجه هستند. میشود با مثبت اندیشی، تجسم فکری، تفکر در مورد وظیفه و امور روزمره برای دستیابی به هدف و… به تقویت انگیزه درونی پرداخت.
7

• از آنچه که می خواهید باشید چشم اندازی ترسیم کنید:

بهتر از همیشه و به طور مداوم به آن شخصیتی فکر کنید که می خواهید باشید ونیز اهدافی را که میخواهید به طور دقیق به آن نمایید. به زندگی دلخواه و شرایط مطلوبی که دوست دارید به آن برسید فکر نموده تا انگیزه مناسب برای حرکت به سمت آن پیدا نمایید.

• مثبت اندیش باشید:

جملات اینچنینی را همیشه تکرار نمایید:
من می توانم به هدفم دست پیدا کنم
برای انجام هر کاری به اندازه کافی انرژی و انگیزه دارم
کار مرا قوی‌تر می‌کند
با انجام کار می‌توان به اهداف رسید

• درس گرفتن از افراد موفق:

آدم های موفق نگاه کرده و ببینید که چگونه با غلبه بر تنبلی، انسانهایی موفق شده اند. مبارزه و غلبه بر تنبلی تنها انجام کار و فعالیت محقق می گردد. اگر تصمیم بگیرید به جای حرکت بودن دست به کار شده و بر تنبلی غلبه نمایید، حتماً فردی قوی تر خواهید شد. هرگاه که اقدام کنید و دست به کار شوید توانایی بیشتری برای رسیدن به اهداف پیدا خواهید کرد.

• به کارها به چشم تمرین نگاه کنید:

هیچ وقت کاری را زجرآور نگاه نکنید. به کارهایی که انجام می دهید به چشم تمرینات بدنی و ذهنی نگاه کنید که انجام آن شما را قوی و قوی تر می کند.

• تاخیر نداشته باشید:

یر می‌تواند زمینه‌ساز تنبلی و بی حوصلگی باشد و به نوعی از انواع تنبلی محسوب می شود. اگر قصد انجام کاری را دارید از هم اکنون آن را انجام دهید. چرا آن کار را انجام ندهید؟ چرا باید به سبب انجام ندادن آن خود را سرزنش کنید؟ پس بدون تاخیر انجامش بدهید.

توسعه فرد

توسعه فردی یک فرایند همیشگی و مادام العمر است که شما در آن یاد می گیرید قابلیت ها و توانایی های خودتان را ارتقا داده و از پتانسیل های خود حداکثر استفاده را ببرید. در این فرآیند شما روی خود سرمایه گذاری بلندمدت می کنید و سعی می کنید در قیاس با خودتان بهترین باشید.
توسعه فردی می تواند در زندگی روزمره، روابط کاری، خانوادگی و… شما را در سطحی بالاتر و با کیفیت قرار دهد.
8
برنامه ریزی نمایید و در زمینه های مختلف خود را ارتقا دهید را در حوزه های مختلف پیشرفت کنید. از جمله مواردی که می‌تواند ارتقاء آنها در زندگی تو ما را فردی موفق تر کند به شرح زیر است:

سلامتی:

• هر روز ورزشی جدید را به برنامه خود اضافه نمایید
• غذای کمتری خورده و هر روز به میزان مصرف میوه و سبزیجات بیفزایید
• هر روز یک لیوان آب بیشتر بنوشید
• نیم ساعت زودتر به رختخواب بروید

توسعه فکری:

• هر هفته و یا هر ماه کتاب جدید بخوانید
• به نمایشگاه هنری، تئاتر و کنسرت بروید
• سبک جدیدی از موسیقی را گوش دهید
• در مورد افراد موفق مطالعه کنید

توسعه روحی و احساسی:

• برای کنترل و تمدد اعصاب مدیتیشن را یاد بگیرید و آن را منظم انجام دهید
• وقت بیشتری برای دوستان و خانواده اختصاص دهید
• سعی کنید تفکرات مثبت به عادت همیشگی شما تبدیل شود.
علاوه بر موارد گفته شده می توانید با تقویت ایمان، روابط دوستانه و خانوادگی، تفریح، تمرکز و… در مسیر توسعه فردی خود کوشا بوده و سرمایه گذاری بزرگی بر روی خود انجام دهید.